Bursa'mız Marmara Bölgesi'nin güneyinde, Karacabey, Mudanya ve Gemlik ilçeleri ile Marmara Denizi'ne kıyısı olan kentlerden biridir. Hatta Gemlik Marmara Denizi'nin doğusundaki iki büyük körfezden birine sahiptir. Mudanya ve Gemlik kentsel yerleşimi doğrudan denize kıyısı olması dolayısıyla Karacabey'den biraz ayrılır. Çünkü Gemlik ve Mudanya geçmişten beri kendine özgü bir kıyı mimari kimliğine sahip yerleşimlerdir. Gerek kentsel yerleşim içinde gerekse daha kırsal sahil yerleşimlerinde denizin özellikle yazlık ve günübirlik turizm için kullanımı çok etkindir. 

Ayrıca deniz kıyılarımız ülkemiz ekonomisi için hayati öneme sahip sanayinin hem hammadde temini hem de üretilen malların dünyaya gönderilebilmesi için limanlara sahiptir. Hatta bu amaçla doğrudan deniz kıyısına kurulan büyük sanayi tesislerimiz bulunmaktadır. Şimdilerde Bursamızda kurulmakta olan büyük sanayi alanlarının deniz yolu ile dünya ile bağlantısını sağlamak üzere lojistik kapasitesi yüksek liman yapma girişimleri olduğu bilinmektedir. 

Ulaşım stratejisi olarak kara yolu, demir yolu, hava yolu ve de deniz yolunun birbirine entegre olacak biçimde düzenlenmesi esastır. 

Bu bölgelerde antik dönemlerde de liman olarak kullanılanlar arkeolojik alanlar olduğu da bilinmektedir. 

Kıyı kanunumuza göre; 'Kıyılar, herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açıktır. Kıyı ve sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir. Kıyı, herkesin eşitlik ve serbestlikle yararlanmasına açıktır'. Bu amaçla belediyelerimiz özellikle yakın geçmişte sahillerimiz ile ilgili yeni düzenlemeler yapmaktadır. Plaj alanlarının düzenlenmesi, kıyıların herkesin rahatça kullanabileceği hale getirilmesi gibi düzenlemeler vardır. 

Tabi deniz kıyısına sahip yerleşimlerde denizin yerleşim düzenine ve mimariye yansıyan birtakım özelliklerinden söz edebiliriz. Doğrudan deniz ile ilişkili evler/yalılar, denizden gelen esintinin yerleşimin içlerine kadar gitmesini sağlayan denize açılan sokaklar, kat yüksekliğinin birbirinin manzarasını olumsuz etkilememesine dikkat eden sokağa cumba veren evleri de buna katabiliriz. Bu evlerin çoğu genelde iki katlı ahşap mimari düzendedir. Deniz kenarına yaklaşıldıkça bazılarının alt katlarında taş, tuğla gibi kagir malzeme kullanıldığı görülebilir. Bazı evlerde çatıda manzara amaçlı kullanılan ek mekanlar da mimariye anlam katar. 

Ancak ne var ki hem Gemlik'te hem de Mudanya'da imar baskısı nedeniyle kıyı yerleşimlerinin daha kimlikli mimari özelliği yerini yüksek yoğunluklu, mimari kimliği sorunlu, başta ulaşım olmak üzere birçok kentsel sorunu barındıran bir hale dönüşmüştür. Ayrıca bu iki kıyı yerleşimiz de önemli deprem riski taşımaktadır. Ayrıca yapı stoğunun çoğunun deprem riski bakımından sorunlu olduğu uzmanlar ve yetkililer tarafından sıkça dile getirilmektedir. Gemlik'te Kumla ve Narlı için Mudanya'da ise Kurşunlu, Altıntaş, Kumyaka için ayrı bir parantez açmakta yarar var.  Zira bu yerleşimlerin plaj ve kumsalları ile bir yazlık tatil beldesi olma özelliğini hala sürdürmektedir. Tirilye ise tarihi yerleşim özelliği sebebi ile hem deniz hem tarih hem de zeytini ile öne çıkmaktadır. Tirilye'nin devamında Kapanca, Eşkel, Esence, Eğerce ile Karacabey Boğazköy'e kadar kumsal ve plajlardan yararlanma potansiyeli yüksektir. Bu bölgelerin Marmara Denizi'nin kuzeye bakan tarafları sert rüzgarlara açık olup sezonu kısa olsa bile zengin doğal güzellikleri mevcuttur. 

Hem kıyılarımızın eskiden olduğu gibi herkes tarafından rahatlıkla kullanılabilecek hale getirilmesi hem kıyı mimari kimliğinin arttırılması hem yapı stoğunun deprem riskinin azaltılması hem de mevcut kentsel sorunların giderilmesi için özel proje çalışmaları yürütülmesi oldukça önemlidir. 

Mudanya'mızın Bursa'nın sahip olduğu demiryolu sayesinde dünyaya açılan hem ticari hem turistik bir liman kenti olduğu, Gemlik'imizin İznik'e kadar uzanan bağlantısı ile turizm bakımından kruvaziyer limanı olarak kullanıldığı, antik dönemlerden beri önemli yerleşimlere konu olan arkeolojik potansiyeli olduğu bilinmektedir. Yeni ele alınacak projelerde alanın geçmişindeki bu özelliklere de hassasiyetle yaklaşılması gerektiğinin altını çizmekte yarar vardır. 

Hazır İznik demişken hem İznik Gölü hem de Uluabat Gölü deniz dışında kıyı yerleşimi özelliği taşıyan zenginliklerimizi arttırmaktadır. Bunlardan özellikle İznik'e ilerleyen zamanlarda özel ayrı bir parantez açacağımı şimdiden bildirmek isterim. İznik'imiz hızla son zamanların parlayan yıldızı haline gelmektedir. 

Tabi Karacabey bu kıyı yerleşimleri arasında ayrı bir değere de sahiptir. Hem longoz ormanları hem uzun kumsal alanları özellikle günübirlik turizm bakımından önemlidir. Ancak ne var ki özellikle sahil bölgeleri son yıllarda hızla artan niteliksiz bir yerleşim baskısı altındadır. Özellikle pandemi ile insanlarımızın açık hava ve doğal ortamlarla bütünleşen yaşam alanı talebi bu baskıyı arttırmıştır. Bu bölgelerdeki Marmara Denizinden plaj alanı olarak yararlanma potansiyelini arttıracak düzenlemelere ihtiyaç vardır. 

Tüm bunlara ilave olarak bu kıyı yerleşimlerinin ortak bir özelliği de belki en lezzetli sofralık zeytinlerin bu bölgelerdeki iklim koşullarında yetiştirilme zenginliği olmasıdır. Bu alanların aktif insan kullanımı imkânı arttırılırken doğal kaynaklarımızın gıda zenginliklerimizin de devamlılığını ve kalitesini yükseltecek çalışmaların yapılması önemlidir. Bu doğal zenginliklere göçmen kuşların uğrak bölgeleri olduğunu da ilave edersek bu bölgenin önemi daha da anlaşılmış olacaktır. 

Bir sonraki yazımda buluşmak dileğiyle sağlıcakla kalın, sevgiyle kalın, güvenle kalın, Allaha emanet olun.