M.S. 4. Yüzyıla kadar geçmişi olan Kapanca Limanı'nın üzerindeki tepeden denizi ve güneşin batışını seyrederken yüzünüze çarpan rüzgar ve iyot kokusu sizi alıp ta karşı kıyılara kadar götürürken diğer yandan bu coğrafyanın binlerce yıllık tarih sayfalarının içerisine dalıp çıkıyorsunuz.

Tirilye (Triglia) ve çevresi Bizans döneminde hem zeytinyağı hem de şarap üretimiyle tanınmıştı; bu ürünler deniz yoluyla Kapanca Limanından Roma'ya Cenova'ya gönderilirdi.

Osmanlı döneminde bölgedeki tarım ve denizcilik faaliyetlerinin artmasıyla birlikte, Kapanca Limanı zeytinyağı, sabun, üzüm ve kereste gibi malların da Gemlik ve İstanbul'a taşınmasında bir çıkış noktası oldu.

Kapanca Tepesindeki bakacakta mutfak kurup, binlerce yıllık yemek reçetelere can vererek bir birinden lezzetli tabaklara dönüştüren Tola Restaurant'ın başarılı Executive Chef'i Atakan Özen'in özenli sunumu Mudanya'nın ne büyük bir gastronomi potansiyelinin olduğunu bizlere ispatlar gibiydi.

Tarlada, dağ başında bu sunumu yapan bu ellerin, işletmelerine gelen misafirlerine bunun çok daha fazlasını sunduğunu bilmek Mudanya Turizmi'nin geleceği adına bizleri daha çok umutlandırdı.

İşte bu amaçla yedibin yıllık Mudanya'nın dünyaya kendini tanıtmasının tek yolunun 'turizm' olduğuna inanan Mudanya Belediye Başkanı Deniz Dalgıç öncülüğünde geçtiğimiz günlerde  'Turizm Çalıştayıları' serisinin  ilk adımı olan Danışma Kurulu Buluşması Trilye Taş Mektep Akademi'de gerçekleşti.

Benim de dahil olduğum bu altı saatlik toplantıda Bursa'nın ve Mudanya'nın önemli Sivil Toplum Kuruluşları, turizm ve gastronomi alanında önemli isimleri, üreticileri, akademisyenleri, gençleri, yer aldı.

Hikayesi var mı Mudanya'nın diyenlere, buradan o kadar çok hikaye çıkar ki, sayfalara sığmaz.

İlk ismi Myrleia, sonra Montanya ve Mudanya...

Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atıldığı, zeytin memleketi, mübadele göçmenlerinin kenti, deniz kokulu, mavi ruhlu şehir Mudanya tam bir turizm şehri.

Myrleia 'Yüce ana tanrıça boğazı (geçidi)' anlamına gelir.

Kolofonlular, Bitinya Krallığı, Roma İmparatorluğu, Bizans ve Osmanlı'nın tarihi izlerinin görüldüğü Mudanya, şimdilerde tarım, turizm ve gastronomi şehri olarak Bursa'nın denize açılan pencerelerinden biri..

Ünlü yazar Ernest Hemingway'in dediği gibi 'Batılıların barış dilenmeye geldiği kıyı kasabasıdır' Mudanya. Bundan dolayıdır ki, bu tarihi kent bir yönüyle de 'barış'ı temsil etmektedir.

KUMYAKA'DA GÜNEŞ BİR BAŞKA BATIYOR

Dünyanın en eski üçüncü kilisesine ev sahipliği yapan Kumyaka diğer adıyla Siği'deki Takyari Kilisesi de Mudanya'nın kültür hazinelerinden biri. Sessizlik anlamına gelen Siği'de ve Trilye'de eski Rum evlerinin arasında kaybolmak ne güzeldir.

Osmanlı döneminde sadrazamlar, yabancı büyükelçiliklere verilecek davetlerde büyükelçilerden ne yiyeceklerine dair liste isterler. Her büyükelçinin kendi yemek listesinde vazgeçemediği tek yiyecek kayıtlarda 'Trilye Zeytini'dir.

1906 tarihli Salname'de Trilye'nin başlıca üretimi zeytin, koza, ev içi imalat sanayi ve dokuman oluştuğu anlatılmıştır. O dönemde zeytin üretilip Doğu Rumeli ve Karadeniz kıyıları ve İskenderiye dolaylarına gönderilmiştir.

Trilye'de zeytin hasadı zamanında sokaklar sıkılan zeytinlerin kokusuyla dolar. İsmi zeytinle özdeşleşen, ürünleri Osmanlı döneminde ABD'ye kadar ulaşan Trilye'de bulunan tarihi zeytinyağ fabrikası da yıllara meydan okuyor.

610-850 yılları arasında yapılan günümüze kadar gelen şimdiki ismiyle Fatih Camii olarak hizmet veren tarihi Hagios Kilisesi (Aya Todori), Aziz Vasil Kilisesi'ni mutlaka ziyaret edin. 13. yüzyılda yapılan Kemerli Kilisesi, Dündar Evi Kilisesi (Yuannes Kilisesi), 1909 yılında yapılan Taş Mektep, Aya Yani Manastırı, Medikon Manastırı da Trilye'de gezilmeye değer tarihi yerler arasında

GİRİT MAHALLESİ

İtalyan mühendis Piçiretu tarafından planlanmış Halit Paşa Mahallesi nam-ı diğer adıyla Girit Mahallesi'nde nereden bakarsanız bakın denizi görürsünüz. Zor vedaların ardından büyük umutların yeşertildiği bu sokaklarda, bol bol fotoğraf çektirebilir kapının önlerinde oturan mahallenin büyüklerine selam vererek onlarla sohbet edebilirsiniz.

70. Alay'daki er ve eratın çokça uğraması nedeniyle ismi o dönemden kalan 'Alay Kıraathanesi'nde bir çay için ve eski yıllara gidin.

MUDANYA'NIN SİMGESİ

Bir devrin kapanıp Türkiye Cumhuriyeti'nin filizlendiği, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin siyasi anlamda kazandığı ilk zafer olan Mudanya Mütarekesi'nin imzalandığı Mütareke Evi Mudanya'nın simgelerinden biri. Rus asıllı Alexsander Ganyonof'a ait olan ve daha sonra şeker kralı olarak da bilinen Mudanyalı iş insanı Hayri İpar'ın satın alıp onardığı Mudanya Mütareke Evi Mudanya'da mutlaka gezilecekler listesinde.

Tirilye'deki birbirinden güzel restoranlarında taze balık ve balık mezeleri yiyebilir, denizden gelen rüzgarı ve iyot kokusunu alarak güzel ve keyifli saatler geçirebilirsiniz. 

Mudanya ve Trilye Bursa'nın turizmde yerli yabancı en çok turist çeken kenti. Gastronomi tarih ile buluşunca hikayeleriyle efsaneleriyle tarihi lezzetler ortaya çıkıyor.
Denizin, Mudanya turizminin daha içinde olması gerektiğini düşünüyorum.

 Mudanya -Armutlu, Mudanya- Marmara Adası, Mudanya - Gemlik ve Narlı arasına konulacak saatlik sık seferler Mudanya ve Trilye'yi çok daha ulaşılabilir hale getirirken, bu beldeleri bir körfez dayanışması içerisine sokabilir.
Mudanya'nın Girit yemeklerini araştıran ve restoran menülerinde sürdürülebilir olmasını sağlayacak Mübadele Kültür Evi kurulmalıdır.

Mudanya yelken ve dalış için ideal bir kent. Dalış için eskimiş bir şehir hatları gemisini bir batık tekne haline getirerek dalış merkezi  ile dalış destinasyonları oluşturulabilir.
Mudanya Gastronomi ve Seyahat Rehberi, Mudanya Zeytinyağ Müzesi, Zeytin ve Zeytinyağ Atölyesi, Kadın Üreticileri Pazarı, Girit Çarşısı, Balık Hasat Festivali, Mudanya'nın önümüzdeki dönem projeleri olabilir.

Trilye aynı zamanda Yaşamın İyi Olduğu Kentler Ağı'na (CITTASLOW) katılmaya aday bir yerleşim yeri. Mudanya ve Trilye deniz sporları, dalış sporları, yelken sporlarının da daha fazla yapılacağı, yarışma ve etkinliklerle adının daha çok anılacağı bir adres aynı zamanda. Turizm çeşitliliğinin sağlanarak Mudanya'nın Türkiye'nin ve dünyanın en çok ziyaret edilmek istenen kentler listesine girmesini diliyoruz.

Mudanya ve Trilye Fethiye'nin düzenli yaptığı Gastrojazz etkinliklerinin bir benzerini oluşturabilir. Mudanya restoran işletmeleri Gault Milla , İncili Gastronomi gibi ulusal ve uluslararası hizmet standartlarını geliştirerek aday işletme olabilirler.

En önemlisi ise Mudanyalılar ve Trilyeliler'in turizm bilincini benimsemeleri ve bunu özümsemeleridir. Gelişen turizmin kentin tarihi mirasını ve doğal güzelliğini bozmamasına özen gösterilmelidir.