T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre; 2025 yılının ilk 4 ayında alınan teşvik belgesi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.71 azalışla 3 bin 330'a, öngörülen sabit yatırım tutarı yüzde 23.25 azalışla 307,7 milyar TL'ye ve öngörülen istihdam ise yüzde 19.67 azalışla 62 bin 803 kişiye geriledi.

Ocak - nisan döneminde yatırımlar tarafında sert fren yaşandı.

Türkiye genelinde sektörlerden yatırımcı kuruluşlar, Yatırım Teşvik Sistemi kapsamında toplam sabit yatırım tutarı 307,7 milyar lira olan 3 bin 330 adet yatırım teşvik belgesi aldı. Düzenlenen belgelerde 62 bin 803 kişilik istihdam öngörülmekte.

Ayrıca bu yatırımlar; KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, faiz veya kar payı desteği, yatırım yeri tahsisi, makine desteği ve sigorta prim desteği gibi teşvik sistemi ile uygulanan destek unsurlarından da yararlanacak.

Fakat geçen yılın aynı dönemine göre; hem düzenlenen yatırım teşvik belgesi sayısında hem öngörülen sabit yatırım tutarında ve hem de öngörülen istihdamda düşüşler var.

Ocak - Nisan döneminde düzenlenen teşvik belgelerinin 3 bin 219 adedi yerli firmalar tarafından alırken, 111 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alındı.

Geçen yılın aynı dönemine göre, yerli firmalar için düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı yüzde 20.88 azalışla 278,2 milyar TL, yabancı sermayeli firmalara verilen belgelerdeki öngörülen toplam sabit yatırım tutarı da yüzde 40.12 azalışla 29,5 milyar TL olarak gerçekleşti.

Verilerde sektörleri incelediğimizde;

Ocak-Nisan döneminde verilen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen sabit yatırım tutarında geçen yılın aynı dönemine göre en sert düşüşler enerji ve imalat sektörlerinde yaşandı.

Enerji sektöründe geçen yılın aynı döneminde 686 olan teşvik belgesi sayısı 2025 Ocak - Nisan dönemde 396'ya düşerken, yatırım tutarı da 93,9 milyar liradan 63,3 milyar liraya geriledi. İstihdamda bin 672 kişiden 857 kişiye geriledi.

İmalat sektöründe ise geçen yılın aynı döneminde 2 bin 506 olan teşvik belgesi sayısı bu yılın ocak - nisan döneminde 2 bin 311'ye gerilerken, sabit yatırım tutarı da 218,5 milyar liradan 128 milyar TL'ye düştü. İstihdam ise 56 bin 882 kişiden 44 bin 673 kişiye geriledi.

Hizmetler sektöründe ise geçen yılın aynı döneminde 473 olan teşvik belgesi sayısı 2025 Ocak - Nisan dönemde 395'e ve istihdam da 17 bin 162 kişiden 13 bin 45 kişiye düşerken, buna karşılık yatırım tutarı da 72,5 milyar liradan 91,3 milyar TL'ye yükseldi.

Madencilik sektöründe ise geçen yılın aynı döneminde 76 olan teşvik belgesi sayısı bu yılın ocak - nisan döneminde 63'e gerilerken, yatırım tutarı da 8,8 milyar TL'den 17,1 milyar TL'ye ve istihdam da 830 kişiden bin 750 kişiye çıktı.

Tarım sektöründe ise geçen yılın aynı döneminde 118 olan teşvik belgesi sayısı bu yılın ocak - nisan döneminde 165'e, yatırım tutarı 6, 9 milyar liradan 8 milyar TL'ye ve istihdamda bin 639 kişiden 2 bin 478 kişiye çıktı.

Çok sayıdaki alt sektörü bünyesinde barındıran, istihdam, yüksek sanayi yatırımların yer aldığı ve ekonomiye katkısı ile stratejik sektörler içerisinde bulunan imalat sanayi yatırımlarında daralma dikkat çekerken, son yıllarda önemli derecede yatırım patlaması yaşanan enerji sektöründe de frene basıldığını görüyoruz.

Ocak-Nisan dönemi yatırım teşvik belgelerinin bölgelere göre dağılımını incelediğimizde;

1'inci bölge, bu yıl Ocak - Nisan döneminde de yatırımlardan en fazla payı almaya devam etti.

Teşvik belgelerinin 1.284 adedi 1'inci bölgede, 587 adedi 2'inci bölgede, 415 adedi 3'üncü bölgede, 313 adedi 4'üncü bölgede, 231 adedi 5'inci bölgede, 491 adedi 6'ıncı bölgede ve 9 adedi ise muhtelif bölgelerde.

Bu belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarının da 127,1 milyar TL'si 1'inci bölgede, 63,1 milyar TL'si 2'inci bölgede, 36,1 milyar TL'si 3'üncü bölgede, 24,7 milyar TL'si 4'üncü bölgede, 19,6 milyar TL'si 5'inci bölgede, 34,5 milyar TL'si 6'ıncı bölgede ve 2,5 milyar TL'si ise muhtelif bölgelerdeki yatırımlarda gerçekleşecek.

Buna göre Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli ve Muğla olmak üzere 8 ilden oluşan 1'inci bölge, Ocak - Nisan düzenlenen toplam teşvik belgesi sayısında yüzde 39 ve yapılacak yatırımlardan da yüzde 41 pay aldı.

Aydın, Balıkesir, Bolu, Çanakkale, Denizli, Edirne, Kayseri, Konya, Manisa, Mersin, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova belge sayısında yüzde 18 ve yatırım tutarında da ikinci en büyük payı yüzde 21 ile 2'inci bölge aldı.

Yatırım tutarında üçüncü en büyük payı yüzde 12 ile Adana, Bilecik Burdur, Düzce, Gaziantep, Isparta, Karabük, Karaman, Kırıkkale, Kırklareli, Kütahya, Nevşehir, Samsun, Trabzon, Rize, Uşak ve Zonguldak illerinden oluşan 3'üncü bölge alırken, belge sayısında da üçüncü en büyük payı yüzde 15 ile Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Gümüşhane, Hakkâri, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak ve Van illerinden oluşan 6'ıncı bölge aldı.

Yatırım tutarında dördüncü en büyük payı yüzde 11 ile 6'ıncı bölge, beşinci payı yüzde 8 ile 4'üncü bölge (Afyonkarahisar, Aksaray, Amasya, Artvin, Çorum, Elazığ, Erzincan, Kastamonu, Kırşehir, Malatya, Sivas) ve yüzde 6 ile de 5'inci bölgeden oluşan Bartın, Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli ve Yozgat izledi.