Geçen hafta hatırlarsanız 'Faturalar daha da artar mı?' diye bir yazı yazmış ve önümüzdeki günlerde bunun kaçınılmaz olacağının sinyallerini vermiştik. 

Ancak tabii ki bunun için muazzam bir öngörü yeteneğine sahip olmak da  gerekmiyordu. Çünkü tüm dünyada tırmanan hatta kontrolden çıkan enerji fiyatları beraberinde bu furyayı da getirecekti. 

Öyle de oldu. Bir süreden beri doğalgazda korkuyla beklenen zam açıklaması geldi. 

Hepimizin malumu olduğu üzere, doğalgazda, nisan başından geçerli mesken abonelerinin tarifesine yüzde 35, sanayi abonelerinin tarifesine yüzde 50 ve elektrik üretim amaçlı tarifeye yüzde 44,30 zam yapıldı. 

Türkiye doğalgaz ihtiyacının yüzde 99'unu yurtdışı kaynaklarından temin ediyor. Mesela, yarısına yakını anlamında Rusya'dan yüzde 45 ini alıyor. Hatta BOTAŞ'a göre tüm dünyada artan maliyetlere rağmen tüketiciye devlet desteği yüzde 76 oranında. Yani aslında rakamlar çok daha korkunç. 

KORKUNÇ ARTIŞ 

Yine de sonuç olarak, son artışlar sonucu ödediğimiz fiyatlar akıl alır gibi değil. Son bir yılda, doğalgaz tarifesi bir yılda santrallerde %638, sanayide %549, konutta %93 arttı. 

Tabii ki bu artışlar evet tüm dünyada da olurken bizde bir de döviz kurlarının tatsız şekilde geldiği nokta bu artışları bizim diğer ülkelerden çok daha fazla hissetmemize neden oluyor. Şimdi sırada elektrik zamları da olabilir mi sorusu gündemde. 

Çünkü doğalgaza bağımlı olarak elektrik ürettiğimiz gibi bir gerçek de ortada. Türkiye elektrik üretiminin %33'ünü doğalgazdan üretiyor. Yaklaşık %17 sini de ithal taş kömüründen temin ediyor. Bu da, genel toplamda elektrik üretiminin %50'si dış kaynaklardan oluşuyor anlamına geliyor. 

Bu paralelde, elektrik fiyatlarının da doğal gaz ve taş kömürünün maliyetlerinin tırmanmasına bağlı olarak önümüzdeki dönemde artışı söz konusu olabilir. 

Rusya Ukrayna Savaşı öncesi hatırlarsanız bir numaralı gündem maddesi elektrik faturalarının yüksekliğiydi. Şimdi bir dalga daha gelirse devlet ne kadar elinden geleni yaparsa yapsın ve fedakarlık göstersin sonuçta yine doğalgaz ve elektrik de bir artış karşımıza gelebilir. 

ZAM GELMEZ İDDİASI 

Bu konuyu; Enerji Bakanlığı yetkililerine sordum. Sonuna kadar bu konuda devlet desteğinin devam edeceğini ve elektrik faturalarının tekrar artmasına müsaade edilmeyeceğini belirtiliyorlar. 

Ama dünyada bu dalgalanma ve savaş ortamı devam ettiği sürece önümüzdeki günler beraberinde zamları da taşıyabilir. İnşallah yanılırız ve bu noktada devletimize güç kuvvet dilemekten başka yapacağımız bir şey de yok. 

Tabii ki, artan zamlar kamuoyunun da gündeminde ve yoğun olarak tartışılıyor. Gelen zamlara ağır eleştiriler mevcut.

BAKANLIK NE DİYOR? 

Enerji Bakanlığı da bu konuda kendi savunmasını yapıyor.  Her tarafın sesine kulak vermek ve objektiflik anlamında Bakanlığın özel açıklamasında ne dediğine de bir bakalım. 

Sonuçta değerlendirme takdir siz değerli okuyucularımızın. İşte Enerji Bakanlığının 10 maddede detaylandırdığı o açıklamaları; 

- Salgın sonrası artan talep küresel anlamda doğal gaz fiyatlarını yükseltti. Fiyatlar 2021 ortalamasında bir önceki yıla göre % 324 arttı.
 
- Bu yılın ilk çeyreğinde ise doğal gaz fiyatı geçen yılın aynı dönemine göre % 384 yükseldi. Yani neredeyse 5'e katlandı.
 
- 2021 Ocak'ta Avrupa'daki doğal gaz ticaret merkezlerinde 120 dolar olan doğal gazın 1000 metreküpü 2022'ye girerken yaklaşık 12 kat artarak 1400 dolar seviyesine ulaştı
 
- Ukrayna - Rusya savaşı sonrasında da küresel çapta emtia fiyatlarında yaşanan yükseliş doğal gaz fiyatlarında da ilave artışlara neden oldu.
 
- Avrupa başkentlerinde bir metreküp doğal gazın tüketici fiyatlarında Ocak 2021-Ocak 2022 kıyaslaması yapıldığında;

• Berlin'de 0,6724 avrodan % 266 artışla 2,461 avroya (10,92 TL'den 39,96 TL'ye)

• Londra'da 0,4660 avrodan % 155 artışla 1,1929 avroya (7,57 TL'den 19,37 TL'ye)

• Madrid'te 0,7522 avrodan % 90 artışla 1,4268 avroya (12,21 TL'den 23,16 TL'ye)

• Sofya'da 0,5607 avrodan % 97 artışla 1,1066 avroya (9,10 TL'den 17,96 TL'ye) *

• Türkiye'de ise Ocak 2021'de 2,03 TL olan doğal gazın metreküp fiyatı Ocak 2022'de 2,74 TL'ye Nisan 2022'de 3,6778 liraya yükselmiştir

*Hesaplamalar 1 Nisan 2022'deki döviz kuru dikkate alınarak yapıldı
 
- Türkiye, doğal gazda % 99 oranında dışa bağımlı bir ülkedir.
 
- Doğal gaz küresel anlamda fiyatların belirlendiği bir emtia olmasına rağmen Avrupa ülkeleri arasında en ucuz doğal gaz Türkiye'de tüketilmekte.
 
- Türkiye ise küresel artışları vatandaşa en az yansıtmak için çok ciddi bir sübvansiyon uyguluyor. Sadece 2021'de doğal gaza 80 milyar liralık bir sübvansiyon yapıldı. Bu da hane halkının tüketimi dikkate alındığında % 80'leri bulmakta. Başka bir ifadeyle bir eve 100 liralık fatura gelmesi gerekirken 20 liralık fatura gelmiştir ve kalan 80 lira hükümetimiz tarafından karşılandı.
 
- Son yapılan düzenlemeyle ise yılda ortalama 1000 metreküp tüketen bir konutun doğal gaz faturasının yaklaşık 11.800 TL olması gerekirken bunun 8.168 TL'sini devlet, 3.631 lirasını vatandaş ödüyor. Buradaki sübvansiyon oranı ise % 70-75 seviyesinde
 
- Küresel anlamda fiyatların istikrar kazanması ve gelecek yıl Karadeniz gazının devreye girmesiyle vatandaş lehine düzenlemeler yapılacak