Bir tıkla başlayan çöküş... Gençler neden bağımlı oluyor?

MERVE DENİZ EKİCİ / BURSADA BUGÜN

Sanal kumar, son dönemde teknolojinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkarak pek çok psikolojik ve bağımlılık sorunlarına yol açmaktadır. Kumar bağımlılığının yaş ortalamasının gün geçtikçe düşmesiyle birlikte bu sorunun nasıl çözülebileceği ve hangi yöntemlerle tedavi edilebileceği merak konusu oldu. Klinik Psikolog Helin Ezgi Deniz, sanal kumar bağımlılığı hakkında Bursada Bugün'e yaptığı açıklamada "madde bağımlılığında olduğu gibi, burada da birey zamanla kontrolünü kaybeder; artık kazanmak ya da kaybetmekten çok, o "oyunun içinde olma hali" bağımlılığın kendisine dönüşür" ifadelerini kullandı. 

"OYUNUN İÇİNDE OLMA HALİ BAĞIMLILIĞIN KENDİSİNE DÖNÜŞÜR"

Deniz, "Kumar ve sanal bahis bağımlılığı, aslında sadece bir eğlence ya da para kazanma arzusunun ötesinde, psikolojik olarak kişiyi yavaş yavaş ele geçiren, beyin kimyasını ve karar verme mekanizmalarını etkileyen bir davranışsal bağımlılık türüdür. Tıpkı madde bağımlılığında olduğu gibi, burada da birey zamanla kontrolünü kaybeder; artık kazanmak ya da kaybetmekten çok, o "oyunun içinde olma hali" bağımlılığın kendisine dönüşür.

Sanal bahis özelinde konuşacak olursak, bu bağımlılığın en tehlikeli tarafı, kolay erişilebilirlik. Artık bir bahis sitesine girmek için bir arka sokak ya da gizli bir mekâna ihtiyaç yok; bir cep telefonu ve birkaç tık yeterli. Anonim olmak kolay, denetim mekanizmaları zayıf, içerik sonsuz... Bu da özellikle gençler için büyük bir risk ortamı yaratıyor" şeklinde konuştu. 

"GENÇLERİN YÖNELME SEBEPLERİNİ ANLAMAK İÇİN DUYGUSAL İHTİYAÇLARA DA BAKILMALI"

Genç neslin kumar bağımlılığı sebeplerine değinen Deniz, "Gençler, gelişimsel olarak hâlâ dürtü kontrolü, geleceği öngörebilme, sabır geliştirme gibi becerilerini yapılandırma aşamasındalar. Beyinlerinin ön kısmı olan prefrontal korteks --ki bu kısım karar verme, mantıklı düşünme, riskleri tartma gibi işlevlerden sorumlu-- 25 yaş civarına kadar tam olarak gelişmiyor. Dolayısıyla ani kararlar, "bir kereden bir şey olmaz" düşüncesi, hızlı kazanç hayali, bu yaş grubunda daha kolay kök salabiliyor. Gençlerin sanal kumara yönelme nedenlerini anlamak için sadece dışsal etkenlere değil, duygusal ihtiyaçlarına da bakmak gerekiyor. Birçok genç bu ortamlarda aslında sadece para kazanmak için değil; başarı hissi yaşamak, heyecan duymak, kontrolü ele almak ya da mevcut stres ve boşluk duygularından kaçmak için bulunuyor. Özellikle özgüven problemi yaşayan, hayatta anlam arayışı içinde olan ya da sosyal bağları zayıf olan gençler, bu tür bağımlılıklara daha açık hale gelebiliyor. Bazıları için kumar, içsel boşluğun üzerine örtülmüş bir battaniye gibidir; sıcak zanneder ama zamanla yakar" şeklinde konuştu. 

"DAVRANIŞIN TETİKLEYİCİLİĞİYLE ÇALIŞMAK GEREKİR"

Deniz, "Bağımlılıktan kurtulmak ise, çoğu zaman "sadece bırakmak"tan çok daha fazlasını gerektirir. Çünkü kişi sadece davranışını değil, o davranışa hizmet eden içsel sistemi de değiştirmek zorundadır. İlk adım farkındalıktır. Kişi bu davranışın hayatını nasıl etkilediğini, neleri elinden aldığını ve onu neyin içine çektiğini dürüstçe görebilmelidir. Ardından bu davranışın tetikleyicileriyle çalışmak gerekir. Hangi duygular? Hangi ortamlar? Hangi düşünce kalıpları? Bunlar bilinmeden sürdürülebilir bir iyileşme mümkün olmaz" dedi. 

"'SEN DEĞERLİSİN' MESAJI BAZEN BİR YASAĞA GÖRE DAHA ETKİLİDİR"

Bağımlılıktan kurtulmak için uygulanan yöntemler hakkında bilgilendirmelerde bulunan Deniz, "Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) bu süreçte oldukça etkilidir. Danışan, kendi düşünce tuzaklarını fark etmeyi, dürtü geldiğinde alternatif başa çıkma yollarını oluşturmayı öğrenir. Bazı durumlarda destek grupları, aile terapisi ya da farmakolojik müdahaleler de tedaviye eklenebilir. Ama ne olursa olsun, kişi bu süreçte yalnız bırakılmamalıdır. Bağımlılık, izole oldukça beslenir; ilişkilendikçe, anlaşıldıkça gücünü kaybeder. Öncelikle kendilerini bu sistemlerin içinde bulmamak adına dijital okuryazarlık, risk farkındalığı ve duygusal dayanıklılık konularında güçlendirilmeliler. Genç yaşta gerçek başarıyı tatma, üretme, ait hissetme gibi duygularla tanışamayan bireyler, sahte zaferlerin peşine düşmeye daha meyilli olurlar. Bu yüzden ailelerin, eğitimcilerin ve toplumun gençlerle kurduğu bağ, sadece koruyucu değil; aynı zamanda iyileştirici olmalı. "Sen değerlisin" mesajı, bazen bir yasağa göre çok daha etkilidir" ifadelerine yer verdi. 

"GERÇEK BAĞ VE BAŞARI SUNMAMIZ GEREKLİ"

Deniz, "Sonuç olarak, sanal bahis bağımlılığı sadece bir teknoloji ya da şans oyunu sorunu değil; anlam, aidiyet ve kimlik arayışının bir yansımasıdır. Gençlerin kumardan değil, hayattan tat alabilmeleri için, onlara gerçek bağlar, gerçek başarılar ve gerçek umutlar sunmamız gerekiyor" tavsiyelerinde bulundu.

Diğer Bursa Haberleri - Bölge Haberleri için tıklayın